Lo âu là một phần của cuộc sống và không thể tránh khỏi hoàn toàn. Mọi người đều trải qua những lúc lo âu trong cuộc sống, đôi khi cả những người mạnh mẽ và tự tin nhất cũng có thể gặp phải cảm giác lo âu.
Lo âu có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những vấn đề nhỏ nhặt hàng ngày cho đến những sự kiện lớn trong cuộc sống như thất nghiệp, ly hôn, bệnh tật hoặc tai nạn. Tuy nhiên, một số người có xu hướng lo lắng nhiều hơn do yếu tố di truyền hoặc do một số rối loạn cảm xúc.
Người có tiềm ẩn rối loạn lo âu có thể có những kiểu suy nghĩ khác nhau, tùy thuộc vào từng cá nhân và hoàn cảnh cụ thể. Dưới đây là một số đặc trưng dễ nhận thấy:
Tự ti và không tự tin: Người tiềm ẩn rối loạn lo âu thường có xu hướng tự ti về bản thân và không có niềm tin vào khả năng của mình. Họ có thể tự nhốt mình vào trong một khuôn khổ, không muốn chấp nhận thử thách hoặc các cơ hội mới. Người lo âu luôn có cái nhìn phiến diện đối với mọi thứ xung quanh, họ bỏ qua các nhân tố tích cực mà chỉ tìm kiếm những phần tiêu cực hay mặt trái của vấn đề, đồng thời đặc biệt nhạy cảm với những chuyện không tốt, chẳng hạn họ để ý quá mức đến mâu thuẫn với một người mà bỏ qua những mối quan hệ tốt đẹp của bản thân với những người khác. Ngoài ra họ cũng thường xem nhẹ tâm sức mình bỏ ra, hạ thấp năng lực của chính mình.
Lo lắng và căng thẳng: Những người này có thể suy nghĩ quá nhiều về các tình huống tiềm ẩn, lo lắng về tương lai và căng thẳng trong các tình huống xã hội. Họ có thể đưa ra những giả định và kịch bản xấu nhất, dẫn đến sự lo lắng và không chắc chắn.
Tập trung vào những điều tiêu cực: Người tiềm ẩn rối loạn lo âu có xu hướng tập trung vào những điều tiêu cực và sự thất bại. Người lo âu thường phóng đại những vấn đề trước mắt và tưởng tượng ra kết quả xấu nhất, trong khi những kết quả tồi tệ trong tưởng của họ đa số không xảy ra. Ví dụ khi khám bệnh bác sỹ nói cần lưu ý chế độ ăn để phòng bệnh huyết áp cao thì trong đầu những người lo âu lại nghĩ “liệu huyết áp của mình có cao quá không? liệu mình có bị tai biến mạch máu não do huyết áp cao không? mình chắc sẽ bị liệt chân tay mất thôi”. Họ có thể bị mắc kẹt trong những suy nghĩ tiêu cực, không thể tìm ra giải pháp để giải quyết vấn đề.
Dễ bị tổn thương: Những người này thường dễ bị tổn thương và nhạy cảm với sự phê bình và chỉ trích từ người khác. Họ cảm thấy khó để chấp nhận những sai lầm của mình và có thể tự đặt áp lực lớn lên bản thân.
Không chấp nhận thay đổi: Người tiềm ẩn rối loạn lo âu có thể khó chấp nhận thay đổi và có xu hướng giữ vững trạng thái hiện tại, thậm chí khi đó không phải là một trạng thái tốt.
Cực kỳ nhạy cảm với nguy hiểm tiềm tàng: Người lo âu luôn cảm thấy nguy hiểm chắc chắn sẽ xảy ra mà không cần biết nó có thực sự tồn tại hay không. Họ sự mắc lỗi lầm, sự bị phê bình nên bản thân luôn để ý sắc mặt của người khác, sợ máy bay xảy ra sự cố nên không dám đi máy bay...
Đối với những người lo âu, cảm xúc là thứ chi phối tư duy của họ. Ngay sau khi suy nghĩ hình thành trong đầu, họ sẽ từ chối tiếp nhận tất cả chứng cứ chống lại nó mà chỉ quan tâm đến chứng cứ củng cố thêm cho quan điểm của bản thân. Điều này cũng khiến tình trạng lo âu của họ ngày càng nặng lên. Mặc dù người lo âu ý thức được về sự lo lắng quá mức của mình, rằng bản thân sự việc không nghiêm trọng như bản thân tưởng tượng, nhưng không thể ngăn não bộ suy nghĩ theo cách này, càng kìm chế cảm giác lo âu càng trở nên mãnh liệt hơn.
Người lo âu thường nhìn nhận sự việc nhỏ nhặt thành việc rất hệ trọng, thậm chí tự cho rằng những dự đoán và tưởng tượng của bản thân chắc chắn sẽ thành sự thật. Chính bởi suy nghĩ theo hướng tiêu cực như vậy mà người lo âu luôn bám víu vào những niềm tin tiêu cực, từ đó hình thành những nhận thức tiêu cực. Trên thực tế, mỗi khi cảm thấy lo lắng, não bộ của chúng ta đều bị khống chế bởi những suy nghĩ lo âu, cách suy nghĩ theo hướng tiêu cực này khiến cảm giác lo lắng trong chúng ta càng thêm sâu sắc. Họ cũng có thể khó quản lý cảm xúc, cảm thấy quá tải với các tình huống khó khăn hoặc căng thẳng.
Để khắc phục tư duy tiêu cực kiểu lo âu, bạn cần nhận biết và thay đổi suy nghĩ tiêu cực của mình, có thể thực hiện các bước sau:
Nhận biết tư duy tiêu cực: Bạn cần phát hiện ra những suy nghĩ tiêu cực của mình và nhận ra chúng đang ảnh hưởng đến cảm xúc và hành động của bạn. Hãy thử viết ra những suy nghĩ tiêu cực của mình để có thể nhìn nhận lại và đánh giá chúng.
Thay đổi suy nghĩ: Sau khi nhận ra những suy nghĩ tiêu cực, bạn cần tìm cách thay đổi chúng. Hãy thử đặt câu hỏi cho chính mình, ví dụ: "Có phải tôi đang tưởng tượng ra những điều tiêu cực không?" hoặc "Có lý do gì để tôi không tin vào khả năng của mình?" Thay vì tập trung vào những điều tiêu cực, hãy tập trung vào những khía cạnh tích cực của một tình huống hoặc bản thân mình.
Sử dụng kỹ năng giảm căng thẳng: Khi bạn cảm thấy căng thẳng và lo lắng, hãy sử dụng các kỹ năng giảm căng thẳng như thực hành yoga, thở đều hoặc tập thể dục để giúp giảm căng thẳng và lo âu.
Học cách chấp nhận và đối mặt với thay đổi: Hãy tập trung vào những giải pháp thay vì tập trung vào những điều không thể thay đổi. Hãy dành thời gian để tìm hiểu về các cách giải quyết vấn đề và học cách chấp nhận thay đổi.
Tìm kiếm sự giúp đỡ từ người thân và chuyên gia: Nếu bạn cảm thấy khó khăn trong việc thay đổi tư duy tiêu cực, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ người thân hoặc chuyên gia tâm lý/sức khoẻ tâm thần. Chuyên gia sẽ cung cấp cho bạn các kỹ năng và công cụ để giúp bạn vượt qua tư duy tiêu cực và tăng cường sức khỏe tinh thần của bạn.
Người tiềm ẩn rối loạn lo âu thường có kiểu tư duy phản tiết, tức là họ có xu hướng suy nghĩ tiêu cực và lo ngại về tương lai, thậm chí trong những tình huống bình thường. Các suy nghĩ này thường không có căn cứ hoặc rất nhỏ nhặt nhưng lại gây ra cảm giác lo lắng và căng thẳng, có thể dẫn đến giảm tự tin và trầm cảm.
Tóm lại, những người tiềm ẩn rối loạn lo âu thường có kiểu tư duy tiêu cực, khó chấp nhận những thay đổi, khó tìm ra giải pháp cho vấn đề của mình. Việc tìm hiểu và nhận biết những đặc trưng này có thể giúp đối phó với rối loạn theo cách có lợi nhất cho sức khoẻ tâm thần của họ.
Trực tiếp tư vấn MIỄN PHÍ TỪ XA các vấn đề tâm lý, sức khỏe tâm thần và điều trị nghiện rượu, nghiện heroin, nghiện game, nghiện cờ bạc, trầm cảm, lo âu, loạn thần do sử dụng rượu, cần sa, cỏ Mỹ, ma túy đá (nghiện đá, ngáo đá), thuốc lắc, ketamin. Tiến sĩ, Bác sĩ Trần thị Hồng Thu – Điện thoại, Zalo, Viber 0988 079 038.