Sử dụng lâu dài hoặc lạm dụng rượu đã được chứng minh là nguyên nhân gây ra vô số bệnh tật, thiệt hại lớn cho sức khỏe cơ thể. Cần rất nhiều nghiên cứu tiếp tục để có thể thống kê hết những tác động tiêu cực mà rượu đem đến cho cơ thể. Lạm dụng rượu ảnh hưởng nhiều cơ quan bộ phận trong cơ thể và làm thế nào để cơ thể phục hồi từ những thiệt hại đó sẽ được đề cập trong bài viết này.

Tác hại của rượu đối với cơ thể.

Não.

Có nhiều cuộc khảo sát trên diện rộng điều tra những ảnh hưởng của sử dụng rượu đối với não từ cấp độ tế bào cho đến các tác động của rượu đến những vùng chính của não và mạng lưới thần kinh. Sử dụng và lạm dụng rượu mạn tính:

• Có liên quan đến tổn thương tế bào thần kinh ở tất cả các vùng não.

• Ức chế hoạt động não.

• Làm thay đổi hoạt động dẫn truyền thần kinh trong não.

• Kết quả là tăng nguy cơ mắc bệnh thần kinh như: co giật (seizures), đột quỵ (stroke), ung thư não (brain cancer) và mất trí nhớ (dementia).

Nhiều báo cáo cho biết những người nghiện rượu trước đây đã cai rượu được vài tháng cho đến một năm có những dấu hiệu phục hồi một phần sau những thiệt hại do rượu. Những tác động tích cực của cai rượu thường đạt đến đỉnh điểm và duy trì 5-7 năm sau cai nghiện hoàn toàn. Tuy nhiên, nhiều thay đổi trong não do rượu gây ra không thể phục hồi hoàn toàn được.

Ảnh hưởng của rượu đối với não.

Hội chứng do việc uống rượu quá mức là hội chứng Wernicke-Korsakoff, triệu chứng bao gồm lú lẫn, liệt các dây thần kinh vận nhãn và khó phối hợp vận động nhóm cơ. Tình trạng này do thiếu hụt dinh dưỡng do những người nghiện rượu bỏ bê chế độ ăn uống, dẫn đến việc thiếu thiamine (vitamin B1); nếu nhận ra vấn đề đủ sớm thì có thể phục hồi nhanh chóng thông qua việc bổ sung một chế độ ăn uống đầy đủ. Tuy nhiên, nếu tình trạng này trở thành mạn tính, sẽ không thể giải quyết được ngay cả khi sử dụng bổ sung vitamin liều cao.

Các vấn đề tim mạch.

Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ (AHA) đã liệt kê ra rất nhiều vấn đề tim mạch liên quan đến sử dụng và lạm dụng rượu. Mặc dù có những nghiên cứu cho rằng uống rượu ở mức độ vừa phải đem lại một số lợi ích cho cơ thể. Nhưng theo AHA, chúng ta không nên uống rượu để nỗ lực cải thiện sức khỏe tim mạch, do các tác hại mà nó đem lại lớn hơn nhiều so với lợi ích thu được. Những người đang có vấn đề về tim mạch nên ngừng uống rượu bia hoàn toàn.

Tác hại của rượu đối với tim mạch.

Một số vấn đề tim mạch liên quan đến sử dụng rượu bao gồm:

• Tăng huyết áp: Huyết áp cao thường liên quan đến sử dụng rượu. Những người bị cao huyết áp phải đối mặt với nhiều tình trạng sức khỏe liên quan khác. Nhiều người ngừng uống rượu, tham gia điều trị và bắt đầu những thay đổi trong cách sống, như duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đầy đủ, có thể khắc phục tình trạng này tương đối nhanh chóng.

• Bệnh cơ tim do rượu: Tình trạng uống nhiều rượu kéo dài làm suy yếu cơ tim và làm giảm hiệu quả trong việc lưu thông máu. Các triệu chứng của bệnh cơ tim có thể bao gồm: cảm thấy khó thở, mệt mỏi, nhịp tim không đều và sưng ở chân hoặc bàn chân. Những người ngừng uống rượu và được điều trị có khả năng đảo ngược một số triệu chứng này với một mức độ nào đó, nhưng trong trường hợp mạn tính, bệnh cơ tim có thể là vĩnh viễn.

• Rối loạn nhịp tim: Nhịp tim không đều có liên quan đến lạm dụng rượu mạn tính. Như đã nói, những người kiêng rượu và được điều trị có thể đảo ngược tình trạng này đến một mức độ nào đó, đặt biệt là trong năm đầu tiên phục hồi. Tuy nhiên, triệu chứng này có khả năng không phục hồi hoàn toàn được.

• Nống độ cholesterol cao: Mức độ cholesterol cao có liên quan đến việc sử dụng và lạm dụng rượu mạn tính. Kiêng rượu đồng thời tham gia các biện pháp trị liệu khác, như thay đổi chế độ ăn uống và sử dụng thuốc, có thể giúp đẩy lùi tình trạng này. Sử dụng rượu mức độ vừa phải cho đến mức độ nhiều cũng dẫn đến béo phì.

• Đau tim hoặc đột tử: Những cá nhân sử dụng rượu từ mức độ vừa đến mức độ nhiều có nguy cơ tử vong cao do đau tim. Nguy cơ này tăng theo cấp số nhân nếu sử dụng cả rượu và thuốc lá. Tuy nhiên, chúng ta có thể làm giảm đáng kể nguy cơ này trong năm đầu tiên sau khi đã cai rượu. Tuy nhiên, tổn thương tim có thể không được phục hồi hoàn toàn. Những người với tiền sử lạm dụng rượu có nguy cơ bị đau tim khi về già cao hơn những người khác. Ngoài ra, tất cả các yếu tố khác được liệt kê ở trên đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh đau tim.

Kết quả của cai rượu là sự phục hồi các thiệt hại về tim mạch. Thế nhưng, trong nhiều trường hợp, toàn bộ thiệt hại về tim mạch do sử dụng rượu nặng và mạn tính không thể phục hồi hoàn toàn được. Thông thường, sự phục hồi xảy ra nhanh chóng trong những tháng đầu hoặc trong những năm đầu tiên cai rượu, sau đó chậm lại. Ngoài ra mỗi người cũng cần chú ý đến nhiều yếu tố khác, chẳng hạn chế độ ăn uống, tập thể dục, nghỉ ngơi, kiểm soát căng thẳng… để có khả năng phục hồi tốt hơn.

Gan.

Từ lâu người ta đã nhận thấy sử dụng quá nhiều rượu ảnh hưởng đến gan. Gan là cơ quan chính trong cơ thể chịu trách nhiệm loại bỏ các chất độc hại khác khỏi cơ thể. Khi uống quá nhiều rượu, gan bắt đầu chuyển hóa chất cồn để loại bỏ độc tố khỏi cơ thể. Rượu được chuyển hóa trước các chất khác và gan cần phải làm việc quá sức để thì mới có thể xử lý được lượng rượu uống vào cơ thể.

Rượu gây tổn thất nặng nề cho gan.

Khi gan làm việc quá mức, hiệu quả làm việc của gan suy giảm và bị tổn thương, tạo ra mô sẹo và tích tụ chất béo. Nếu có quá nhiều mô sẹo thì gan không thể hoạt động bình thường và người bệnh sẽ gặp nguy hiểm nghiêm trọng.

Xơ gan xảy ra khi có quá nhiều mô sẹo khiến gan không thể thực hiện tốt chức năng. Nghiên cứu cho thấy nếu những người nghiện rượu bắt đầu cai rượu từ sớm, những tổn thương gan nhẹ có thể phục hồi và không gây ra các vấn đề nghiêm trọng. Nên lưu ý rằng, tổn thương gan nghiêm trọng nhất là xơ gan, không thể được hồi phục tuyệt đối trừ khi được ghép gan. Những người xơ gan có khả năng tử vong cao.

Ngoài ra, tổn thương gan ảnh hưởng đến tất cả các cơ quan khác của cơ thể, bao gồm cả não. Những người bị tổn thương gan thường có các vấn đề nghiêm trọng đối về khả năng tập trung chú ý, trí nhớ và khả năng giải quyết vấn đề, có nhiều nguy cơ dẫn đến chứng mất trí nhớ.

Loét dạ dày.

Viêm đường tiêu hóa, đặc biệt là tại niêm mạc dạ dày, được gọi là viêm dạ dày. Sử dụng rượu dẫn đến viêm dạ dày và nếu tình trạng viêm này tiếp diễn trong thời gian dài, áp xe và nhiều tổn thương khác có thể xảy ra. Đó là do axit trong dạ dày tích tụ quá mức trong đường tiêu hóa.

Khi tổn thương này trở thành mạn tính, sẽ tiến triển thành loét dạ dày. Loét dạ dày mang lại rất nhiều tác hại cho cơ thể và nếu không được điều trị, có thể đe dọa tính mạng. Trừ khi những triệu chứng quá nghiêm trọng, viêm dạ dày nói chung có thể phục hồi bằng cách điều trị tích cực và cai rượu, mặc dù sẽ có một số tổn thương vẫn tồn tại trong đường tiêu hóa.

Loãng xương.

Loãng xương xảy ra khi mật độ xương giảm, xương trở nên giòn hơn, dễ bị gãy. Mặc dù căn bệnh này thường gặp ở người cao tuổi, nhưng loãng xương cũng có thể xảy ra ở người trẻ. Phụ nữ có nguy cơ loãng xương cao hơn nam giới, nhưng cả nam và nữ đều có thể mắc.

Sử dụng quá nhiều rượu gây cản trở quá trình chuyển hóa và hấp thụ canxi, đây chính là nguyên nhân dẫn đến bệnh loãng xương. Rượu cũng can thiệp vào việc sản sinh hormone và dẫn đến nồng độ cortisol tăng cao, làm cạn kiệt mức canxi trong cơ thể.

Cách hiệu quả nhất để điều trị loãng xương là ngăn chặn bệnh ngay từ đầu. Những người đang mắc bệnh loãng xương nên hạn chế uống rượu và tìm cách điều trị tốt nhất. Điều trị đúng cách sẽ giúp xương phục hồi ở một mức độ nào đó. Điều trị khó khăn hơn ở những người loãng xương nặng, vận động hạn chế, dễ bị gãy xương.

Ảnh hưởng tâm lý.

Theo hiệp hội tâm thần học Mỹ, lạm dụng rượu có liên quan chặt chẽ với các triệu chứng rối loạn tâm thần. Cho dù mối liên quan này là nguyên nhân hay không thì người uống rượu cũng làm cho nguy cơ mắc bệnh tâm thần cao hơn những người không uống rượu.

Qua đó có thể thấy rằng những người đang mắc bệnh tâm thần có thể tăng hiệu quả phục hồi bằng cách hạn chế sử dụng rượu, và những người bị rối loạn sử dụng rượu có thể tăng cường phục hồi bằng cách điều trị các vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm thần của bản thân.

Thiệt hại xã hội và việc làm.

Ngoài ra, sử dụng rượu quá mức cũng làm phát sinh các vấn đề xã hội, việc làm hoặc giáo dục. Khi cá nhân sử dụng rượu làm ảnh hưởng đến các lĩnh vực hoạt động xã hội, giáo dục và việc làm của họ, cách duy nhất để cải thiện tình hình là người đó nên ngừng uống rượu. Nhiều thiệt hại xảy ra do lạm dụng rượu mà không bao giờ khắc phục được (ví dụ như ly hôn, bị gia đình xa lánh, mất việc…). Tuy nhiên, người nghiện rượu vẫn nên quyết tâm hoàn thiện bản thân. Người nghiện rượu có thể cai nghiện và tiếp tục cải thiện cuộc sống, thiết lập các mối quan hệ mới, học cách sống có ích cho gia đình và xã hội.

Cho dù nhiều biến cố không thể nào khắc phục được, dù nhiều mất mát không thể lấy lại được, người cai rượu cần học cách chấp nhận quá khứ và tiến về phía trước.

Nói tóm lại.

Lạm dụng rượu dẫn đến nhiều vấn đề về sức khỏe, các mối quan hệ tình cảm, xã hội và sưc khỏe tâm thần. Nghiện rượu có thể cai được. Cai rượu thì sẽ giải quyết được rất nhiều hậu quả do rượu gây ra, dù đã có nhiều thiệt hại không thể nào khắc phục được. Rõ ràng là, những những người trước đây lạm dụng rượu vẫn phải đối mặt với nhiều vấn để thể chất và tinh thần do rượu gây ra trong một thời gian dài, ngay cả khi đã ngừng uống rượu. Tham gia chương trình cai rượu và tuân thủ điều trị có thể giúp người nghiện thoát khỏi cuộc sống đau khổ trước đây và có cuộc sống mới có ích hơn cho gia đình và xã hội.

Trực tiếp tư vấn và điều trị nghiện rượu, nghiện heroin, nghiện game, nghiện cờ bạc, trầm cảm, lo âu, loạn thần nội sinh hoặc do sử dụng rượu, cần sa, cỏ Mỹ, ma túy đá (nghiện đá, ngáo đá), thuốc lắc, ketamin. Tiến sĩ, Bác sĩ Trần thị Hồng Thu – Điện thoại, Zalo, Viber 0988 079 038.